Psylocybina – czym jest, na co pomaga i jak działa?

Prawdopodobnie spożywaliśmy magiczne grzyby zanim ewoluowaliśmy w nowoczesnych ludzi. Dziś używamy ich jako narzędzia do samorozwoju, introspekcji, uzdrawiania, rekreacji i wielu innych celów.

Aktywne składniki tych grzybów to zestaw alkaloidów indolowych nazywanych psylocybiną i psylocyną. Większość badań prowadzonych obecnie skupia się na psylocybinie, która bardziej obficie występuje w grzybach psylocybinowych. Oto co wiemy do tej pory o tej substancji.

Co to jest psylocybina?

Psylocybina (4-fosforylooksy-NN-dimetylotryptamina) to jeden z aktywnych składników w “magicznych grzybach“. Chociaż jest to związek, o którym ludzie zwykle dyskutują, sam w sobie nie jest psychodeliczny ani odurzający. Psylocybina szybko przekształca się w psylocynę po przejściu przez wątrobę i to psylocyna jest związkiem odpowiedzialnym za efekty psychodeliczne.

Psylocybina jest “prekursorem”, nieaktywną substancją, która przekształca się w aktywną substancję po spożyciu. Gdy grzyby przechodzą przez wątrobę, enzymy pomagające nam je trawić zaczynają szybko je defosforylować, aby pozbyć się grupy fosforanowej [1]. Gdy to się dzieje, psylocyna (4-HO-DMT) przechodzi przez barierę krew-mózg i łączy się z receptorami serotoniny (5-HT2A, 2B i 2C).

Psylocyna może być bardziej zauważalna, jeśli chodzi o efekty, ale jest niezwykle niestabilna [2]. Szybko się rozkłada i stanowi tylko niewielki procent w wysuszonych magicznych grzybach. Psylocybina natomiast zapewnia grzybom stabilność i gwarantuje, że pozostaną one aktywne przez długi czas.

Kiedy zerwie się magiczne grzyby, stają się one niebieskie. Jest to jedna z charakterystycznych cech tych grzybów podczas ich zbierania na wolności. W swojej książce “Magiczne Grzyby Świata” Paul Stamets teoretyzuje, że niebieski kolor pochodzi z utleniania psylocyny [3].

Jeśli byłoby to prawdą, siny kolor prawdopodobnie wskazywałyby na utratę mocy, ponieważ psylocyna utlenia się i przyjmuje błękitny odcień. Znacznie bardziej wyraźna jest psylocybina, stabilny związek, który niezawodnie przekształca się w psylocynę po spożyciu.

Na co pomaga psylocybina? Badania naukowe

Psylocybina jest szeroko badana. Obecnie jest badana pod kątem leczenia depresji, lęku egzystencjalnego, uzależnień, klasterowych bólów głowy i wielu innych schorzeń. Spośród wielu możliwych zastosowań, oto obecnie najbardziej obiecujące obszary badań:

Psylocybina a leczenie depresji lekoopornej

Depresja stanowi poważny problem w nowoczesnym społeczeństwie i tak było już od pewnego czasu – nawet jeśli nie zawsze mieliśmy odpowiednie słowa, by ją opisać. Może Cię zaskoczyć, jak często nie jesteśmy w stanie leczyć tych schorzeń.

Według badań, nawet dwie trzecie wszystkich pacjentów z diagnozą depresji nie odniesie sukcesu w pierwszym leczeniu. Kolejna jedna trzecia nie doświadczy remisji przy użyciu żadnych obecnych metod leczenia depresji [4].

Chociaż dotychczas nie mieliśmy rozwiązania tego problemu, substancje psychodeliczne wykazują znaczący potencjał w pomocy przy depresji. Badanie, które obejmowało dwie sesje z psylocybiną z udziałem 24 uczestników, wykazało, że 17 z nich zgłosiło znaczące zmniejszenie objawów depresji po czterech tygodniach od użycia psylocybiny [5].

Pomimo wcześniejszego niepowodzenia w znalezieniu skutecznego leczenia, 13 uczestników spełniło kryteria remisji depresji. Grupa uczestników była mała, ale ich schorzenia były poważne, co czyni wyniki bardzo obiecującymi.

Psylocybina a lęk egzystencjalny

Lęk egzystencjalny to rodzaj lęku wynikający z myśli i obaw dotyczących sensu i celu życia, śmierci oraz miejsca jednostki w świecie. Jest on powszechny wśród osób, które otrzymały diagnozę terminalną (lub niedawno wyzdrowiały po ciężkiej chorobie lub urazie).

Badanie z 2016 roku, w którym uczestniczyło 29 osób z zagrażających życiu formami nowotworów, wykazało potencjał łagodzenia odczuwanego przez nich lęku egzystencjalnego [6]. Pacjenci otrzymywali zarówno placebo, jak i aktywną dawkę.

Wynikiem były “natychmiastowe, znaczące i trwałe… korzyści kliniczne”, pomimo niewiarygodnych poziomów lęku, jakie pacjenci musieli odczuwać. Lęk egzystencjalny i strach przed samą śmiercią były punktem wyjścia dla tej grupy uczestników – z których 58% doświadczyło zmniejszenia lęku w porównaniu do 14% w przypadku placebo.

Badacze zaobserwowali 60-80% wskaźnik skuteczności podczas kontroli po 6,5 miesiąca, co pokazuje, że wyniki były długotrwałe.

Psylocybina a uzależnienia

Nikotyna – substancja uzależniająca w tytoniu – jest jednym z najbardziej prawdopodobnych środków prowadzących do uzależnienia. Badanie z 2014 roku wykazało, że była bardziej uzależniająca niż kokaina, alkohol i marihuana [7].

W badaniu badacze stwierdzili, że 67,5% palaczy stało się uzależnionych, w porównaniu do mniej niż 21% użytkowników kokainy (następna najwyższa grupa).

W innym badaniu naukowcy postanowili zbadać efekty psylocybiny na uzależnienie od nikotyny [8]. Wstępne wyniki z udziałem 15 uczestników wykazały, że 12 z nich (80%) nie paliło tytoniu po sześciu miesiącach od badania. Wyniki te są znaczące, biorąc pod uwagę, że zgodnie z danymi CDC mniej niż 10% palaczy udaje się rzucić palenie każdego roku.

Pomimo obiecujących wyników, badania są powolne w dalszym śledzeniu tego tematu. Mamy nadzieję, że w przyszłości się to zmieni, a pełny potencjał tego leczenia zostanie ujawniony.

Psylocybina a klasterowe bóle głowy

Bóle klasterowe – bolesne bóle głowy występujące w cyklicznych lub epizodycznych wzorach – są prawdopodobnie najbardziej bolesnym rodzajem bólu głowy. Chociaż kilka metod leczenia wykazało pewien sukces w leczeniu objawów bólów klasterowych, większości cierpiących nie udaje się całkowicie ich zatrzymać.

Psylocybina i pokrewna jej tryptamina, LSD (kwas dietiloamidowy lizergowy), wykazały znaczący potencjał w leczeniu tego schorzenia trudnego do wyleczenia.

Małe badanie przeprowadzone w 2012 roku objęło 53 pacjentów, którzy twierdzili, że używali psylocybiny i LSD do leczenia bólów klasterowych. Zanim omówimy wyniki, ważne jest rozróżnienie między tym badaniem a wcześniej omówionymi – to badanie dotyczy tylko osób, które osobiście skontaktowały się z badaczami.

Oznacza to, że prawdopodobnie istnieje pewne uprzedzenie, ponieważ uczestnicy z pozytywnymi historiami są bardziej skłonni do dzielenia się nimi.

Mimo to, spośród 22 respondentów, 20 z nich zgłosiło skuteczność psylocybiny w “leczeniu ataków klasterowych, okresów klasterowych i przedłużenia remisji” [9]. Czyni to psylocybinę – i/lub inne leki psychodeliczne – potencjalnie przełomowym leczeniem bólów klasterowych.

Pomimo problemów z prowadzeniem badań na ten temat, mamy nadzieję, że doprowadzi on do bardziej dogłębnych badań w przyszłości.

Psylocybina – efekty spożywania w różnych dawkach

Efekty magicznych grzybów w dużej mierze zależą od ilości ich spożycia, a nawet niewielkie zwiększenie dawki prowadzi do dużych różnic w odczuwanych efektach. Odpowiednie dawkowanie psylocybiny jest kluczem do uzyskania odpowiednich efektów.

Istnieją cztery główne “kategorie” wielkości dawek, do których ludzie często się odnoszą:

• Mikrodawka
• Dawka progowa
• Standardowa dawka psychoaktywna
• Dawka heroiczna (heroic dose)

Oto czego można oczekiwać po psylocybinie w zależności od ilości spożywanych suszonych grzybów lub czystej psylocybiny.

Mikrodawka (2–5 mg psylocybiny)

Mikrodawki są, z definicji, sub-percepcyjne – co oznacza, że nie zauważasz ich efektów. Chociaż taka ilość nie sprawi, że doświadczysz efektów psychodelicznych, wielu twierdzi, że doświadcza wielu korzyści.

Według obecnie dostępnych badań naukowych, nie jest pewne, czy jest to prawda, czy nie; indywidualne raporty są bardzo pozytywne, ale badania naukowe wciąż są niepewne. Częstotliwość przyjmowania mikrodawek różni się, ale zwykle obejmuje wiele dawek w ciągu tygodnia według harmonogramu mikrodawkowania psylocybiny.

Mikrodawka psylocybiny wynosi około 2–5 mg – co odpowiada mniej więcej 0,2–0,5 gramom suszonych Psilocybe cubensis (w zależności od odmiany). Zwykle zaleca się jednak rozpoczęcie mikrodawkowania od mniejszych dawek, np. 0,1g i stopniowe zwiększanie o 0,05g. Kiedy dojdziemy do dawki, która powoduje zmiany w percepcji, zmniejszamy dawkę o 0,05g i kontynuujemy mikrodawkowanie na tym poziomie. Aby ułatwić sobie dawkowanie, można rozważyć stosowanie psylocybiny w tabletkach. W tym celu należy zmielić suszone grzyby i skorzystać z kapsułkarki, czyli maszyny do napełniania kapsułek. Do każdej kapsułki wsypujemy np. 0,1g zmielonych grzybów, co ułatwia dawkowanie.

Zaobserwowane korzyści z mikrodawkowania psylocybiny to [10]:

• Poprawa funkcji poznawczych
• Zwiększona energia
• Poczucie połączenia
• Wyższe ogólne samopoczucie
• Zwiększona produktywność
• Podniesiony poziom szczęścia

Ryzyko związane z mikrodawkowaniem psylocybiny jest stosunkowo niewielkie, a efekty mogą być wspaniałe. Jednak nawet jeśli mikrodawkowanie przynosi korzyści, wiele osób twierdzi, że warto od czasu do czasu spróbować większych dawek.

Dawka progowa (5-10 mg psylocybiny)

Dawka progowa odnosi się do minimalnej ilości substancji potrzebnej użytkownikowi, aby zauważyć jej efekty. Tak zwana dawka progowa jest używana do zmiany percepcji i indukowania efektów wizualnych bez silnego wpływu na ciało. Jest to również przydatna miara do oceny bezpiecznej dawki substancji. Zawsze próbując czegoś nowego, mądrze jest najpierw wziąć dawkę progową, aby poczuć jej efekty, zanim zdecydujemy się na głębsze doświadczenie.

Dawka progowa psylocybiny wynosi około 5–10 mg – co odpowiada mniej więcej 0,5–1 gramowi suszonych grzybów z gatunku Psilocybe cubensis.

Dawki progowe są używane do zwiększenia kreatywności, poprawy nastroju i zwiększenia poczucia empatii bez ciężkiego obciążenia ciała. Ze względu na zdolność psylocybiny do szybkiego budowania tolerancji w organizmie, dawka progowa zwiększa się każdego dnia jej przyjmowania. Tolerancja cofa się po około tygodniu nieprzyjmowania.

Standardowa Dawka Psychoaktywna (20–50 mg psylocybiny)

Standardowa dawka psychoaktywna odnosi się do powszechnie stosowanej dawki przez osoby, które zamierzają doświadczyć pełnych efektów substancji. Jest to “złoty środek” dla większości psychonautów – na tyle silny, by prowadzić do pełnego doświadczenia psychodelicznego.

Pełne dawki psylocybiny powodują halucynacje wzrokowe i słuchowe, głęboką introspekcję i ułatwiają samopoznanie. Jeśli chodzi o wpływ na ciało, taka ilość może być dość ciężka – prowadząc do trudności w poruszaniu się, nudności (szczególnie na początku podróży) i słabej koordynacji.

Standardowa dawka psychoaktywna psylocybiny wynosi około 20 do 35 mg – co odpowiada mniej więcej 2–3,5 gramom suszonych Psilocybe cubensis. Ważne jest, aby być ostrożnym przy pierwszym stosowaniu grzybów. Nawet różnica między 1 a 2 mg może być znacząca.

Dawka Heroiczna (50+ mg czystej psylocybiny)

Dawka heroiczna odnosi się do bardzo dużej dawki przyjmowanej z pragnieniem osiągnięcia mistycznego doświadczenia. Terence McKenna był zwolennikiem takiej dawki i posuwał się o krok dalej, izolując się w cichej, ciemnej sali. To dzięki niemu możemy dziś nabyć growkit grzybów McKennaii. Pozwolę, aby to jego własne słowa mówiły o jej mocy i ostrożności, jaką należy zachować:

“Eksperymentatorzy powinni być bardzo ostrożni. Trzeba stopniowo przygotowywać się do takiego doświadczenia. Są to dziwaczne i pięknie wymiary o niezwykłej mocy. Nie ma ustalonej reguły, jak unikać przytłoczenia, ale postępuj ostrożnie. Dużo się zastanawiam i zawsze staram się odnosić doświadczenia do historii rasy oraz filozoficznych i religijnych osiągnięć gatunku. Wszystkie związki są potencjalnie niebezpieczne, a wszystkie związki, w wystarczających dawkach lub powtarzane w czasie, niosą ze sobą ryzyko. Pierwszym miejscem, do którego powinieneś się udać, planując przyjmowanie nowego związku, jest biblioteka.”

Dawka heroiczna psylocybiny wynosi około 50 mg lub więcej – co odpowiada 5 g lub więcej suszonych Psilocybe cubensis.

Ze względu na intensywne doświadczenie wywołane taką dawką, zawsze zalecamy obecność wyszkolonego specjalisty w pobliżu – albo przynajmniej odpowiedzialnego, zaufanego opiekuna. Jest to dawka, której nie powinno się zażywać częściej, niż raz lub dwa razy w roku, co najwyżej.

Czy psylocybina jest bezpieczna?

Psylocybina ma niesamowity profil bezpieczeństwa i jest bardzo mało prawdopodobne, aby prowadziła do poważnych problemów czy śmierci, niezależnie od dawki. LD50 psylocybiny – czyli ilość, która spowodowałaby śmierć połowy osób ją przyjmujących – wynosi około 280 mg na kilogram masy ciała [11].

Średnio oznaczałoby to spożycie około 17 kg grzybów. Jest to praktycznie niemożliwe, ponieważ organizm metabolizowałby i wydalałby grzyby, które jesz, zanim skończysz resztę.

Badacze często określają bezpieczeństwo, porównując ilość, której potrzebujesz, aby poczuć jej efekty, do ilości, która byłaby dla ciebie śmiertelna. Używając jako punktu odniesienia 2 g suszonych grzybów, musiałbyś spożyć około 8 500 razy standardową dawkę, aby zginąć.

Nawet próba spożycia czystej psylocybiny byłaby trudna – osoba ważąca 77 kg musiałaby spożyć 21,5 g proszku, aby osiągnąć ten limit.

Chociaż psylocybina jest bezpieczna, nie jest pozbawiona ryzyka. Główne obawy dotyczące doświadczeń halucynogennych koncentrują się wokół efektów psychologicznych, a nie fizycznych.

Psylocybina a zagrożenia psychologiczne

Doświadczenie psychodeliczne zachęca cię do eksploracji każdego zakątka twojego umysłu – czasami te zakątki mogą być dość mroczne. Nie jest rzadkością rozważanie strasznych lub przygnębiających rzeczy podczas podróży psychodelicznej.

Nie jest rzadkością, że ludzie zaczynają podróż bez odpowiednich środków ostrożności lub oczekiwań i czują się przytłoczeni i przestraszeni.

Bez względu na to, jak długo trwa podróż, efekty rozciągnięcia czasu mogą sprawić, że każda minuta wydaje się trwać kilka godzin. Warto mieć w pobliżu opiekuna podczas podróży, który pomoże ci uporać się z tymi trudnymi emocjami, może zmienić przebieg twojej podróży i wydobyć z niej coś dobrego.

Jeśli jesteś sam i czujesz, że nadchodzi zły nastrój, nie ignoruj tego: spróbuj się z nim zmierzyć, wyciągnij z niego wnioski i zobacz, czy możesz się dzięki temu rozwinąć. Może wydawać się to przerażające, ale jest znacznie mniej straszne niż spędzanie całego czasu na próbie ukrywania się przed własnym umysłem.

Głównym problemem dla osób z zaburzeniami psychologicznymi, takimi jak schizofrenia, jest to, że halucynogeny mogą wywołać taki epizod. W rzadkich przypadkach niektórzy ludzie doświadczają stanu zwanego HPPD (hallucinogen-persisting perception disorder). U osób z tym schorzeniem użytkownicy doświadczają trwałych halucynacji wzrokowych lub słuchowych tygodnie lub miesiące po zażyciu psychodeliku.

Jak długo psylocybina utrzymuje się w Twoim organizmie?

Psylocybina zaczyna działać po około 45 minutach i trwa około sześciu lub siedmiu godzin. Następnie jest wykrywalna w systemie (jako psylocyna) przez około 24 godziny.

Sama psylocybina nie utrzymuje się długo w organizmie, ponieważ nasze ciało szybko ją metabolizuje na inne związki. Jest niemal natychmiast przekształcana w psylocynę. Dlatego psylocyna jest głównym związkiem, który badacze szukają podczas przeprowadzania badań nad magicznymi grzybami [12]. Muszą jednak robić to bardzo ostrożnie, ponieważ psylocyna również bardzo szybko się rozkłada.

Badając obecność psylocybiny lub psylocyny w moczu, naukowcy muszą natychmiast zamrażać mocz. Większość ludzi wydala całą psylocynę z ich systemu w ciągu około 24 godzin.

Niektórzy sugerują, że psylocyna może pozostawać w mieszkach włosowych nawet do 90 dni po spożyciu, ale tego typu testy są rzadkie i nie są wiarygodne. Testy na obecność psylocybiny i psylocyny we krwi i ślinie nie są zwykle wykonywane, ponieważ substancje te są zbyt szybko metabolizowane.

Jeśli chodzi o efekty psylocybiny, użytkownicy mogą spodziewać się powrotu do swojego podstawowego stanu w ciągu 8 godzin. Mogą wystąpić pewne utrzymujące się efekty “poświaty” (afterglow) trwające kolejne 12-24 godziny, ale “podróż” jest w zasadzie skończona po 6-8 godzinach.

Psylocybina – najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Bibliografia

1. Gotvaldová, K., Hájková, K., Borovička, J., Jurok, R., Cihlářová, P., & Kuchař, M. (2021). Stability of psilocybin and its four analogs in the biomass of the psychotropic mushroom Psilocybe cubensis. Drug testing and analysis, 13(2), 439-446.
2. Stamets, P. (1996). Psilocybin mushrooms of the world. Ten Speed Press.
3. Lenz, C., Dörner, S., Trottmann, F., Hertweck, C., Sherwood, A., & Hoffmeister, D. (2022). Assessment of Bioactivity‐Modulating Pseudo‐Ring Formation in Psilocin and Related Tryptamines. ChemBioChem.
4. Ionescu, D. F., Rosenbaum, J. F., & Alpert, J. E. (2022). Pharmacological approaches to the challenge of treatment-resistant depression. Dialogues in Clinical Neuroscience.
5. Davis, A. K., Barrett, F. S., May, D. G., Cosimano, M. P., Sepeda, N. D., Johnson, M. W., … & Griffiths, R. R. (2021). Effects of psilocybin-assisted therapy on major depressive disorder: a randomized clinical trial. JAMA psychiatry, 78(5), 481-489.
6. Ross, S., Bossis, A., Guss, J., Agin-Liebes, G., Malone, T., Cohen, B., … & Schmidt, B. L. (2016). Rapid and sustained symptom reduction following psilocybin treatment for anxiety and depression in patients with life-threatening cancer: a randomized controlled trial. Journal of psychopharmacology, 30(12), 1165-1180.
7. Lopez-Quintero, C., de los Cobos, J. P., Hasin, D. S., Okuda, M., Wang, S., Grant, B. F., & Blanco, C. (2011). Probability and predictors of transition from first use to dependence on nicotine, alcohol, cannabis, and cocaine: Results of the National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions (NESARC). Drug and alcohol dependence, 115(1-2), 120-130.
8. Garcia-Romeu, A., R Griffiths, R., & W Johnson, M. (2014). Psilocybin-occasioned mystical experiences in the treatment of tobacco addiction. Current drug abuse reviews, 7(3), 157-164.
9. Sewell, R. A., Halpern, J. H., & Pope, H. G. (2006). Response of cluster headache to psilocybin and LSD. Neurology, 66(12), 1920-1922.
10. Polito, V., & Stevenson, R. J. (2019). A systematic study of microdosing psychedelics. PloS one, 14(2), e0211023.
11. Daniel, J., & Haberman, M. (2017). Clinical potential of psilocybin as a treatment for mental health conditions. Mental Health Clinician, 7(1), 24-28.
12. Hasler, F., Bourquin, D., Brenneisen, R., & Vollenweider, F. X. (2002). Renal excretion profiles of psilocin following oral administration of psilocybin: a controlled study in man. Journal of pharmaceutical and biomedical analysis, 30(2), 331-339.
13. Arce, J. M. R., & Winkelman, M. J. (2021). Psychedelics, Sociality, and Human Evolution. Frontiers in Psychology, 12.
14. Hanson, A. M., Hodge, K. T., & Porter, L. M. (2003). Mycophagy among primates. Mycologist, 17(1), 6-10.
15. O’Regan, H. J., Lamb, A. L., & Wilkinson, D. M. (2016). The missing mushrooms: Searching for fungi in ancient human dietary analysis. Journal of Archaeological Science, 75, 139-143.
16. Wasson, R. G. (1957). Seeking the magic mushroom. Life, 42(19), 100-120.